Rıza Seviye ve Türleri
Rıza inşasınsan kaçınmak için
Rıza Farkındalığı
Sadece “Evet” evet demektir. Evet, dışında alacağınız / vereceğiniz her cevap “Hayır” demektir.
Rıza, kinky pratikler bağlamında, herhangi bir faaliyet / deneyim öncesinde tarafların açık bir şekilde bilgilendirilmiş, zorlanmadan ve etki altında kalmaksızın verdikleri geri çekilebilen onamdır. “Geri çekilebilen”, rızanın herhangi bir tarafça faaliyet sırasında veya herhangi bir zamanda geri çekilebileceği anlamına gelir. Rıza, yalnızca yasal olarak yetişkinler tarafından birbirine verilebilir (yetişkin, bulunduğunuz bölge veya ülkenin yasalarında / kanunlarında tanımlandığı şekildedir).
NCSF’ye (National coalition for sexual freedom) göre, “Rıza… belirli bir BDSM faaliyetinde bulunmak veya bir BDSM, D / s veya M / s ilişkisine girmek için iki veya daha fazla kişi tarafından yapılan bilgilendirilmiş, gönüllü bir anlaşmadır”. (1).
Rıza İhlali
Farklı rıza seviyeleri olduğu gibi, başkalarının da rıza ihlali için farklı eşikleri olabilir. Rızanın ihlali dokunma/temas bile gerektirmez; birisinin kişisel alanını işgal etmeyi, belirli bir dili kullanmayı veya bir üslubu kullanmasını veya belirli bir görgü kuralına uymasını beklemeyi içerebilir.
Kişisel alan işgallerinden, tecavüz ve saldırıya kadar geniş bir rıza ihlali yelpazesi vardır. Rıza ihlali yelpazesi boyunca değişen derecelerde algılanan “ciddiyet” olmasına rağmen, tüm rıza ihlalleri ciddi konulardır.
Rıza ihlali, top veya bottom rollere sahip kişilerin leh veya aleyhinde gerçekleşebilir.
Rıza ihlali gerçekleştiyse, davranışı özel olarak veya üçüncü bir tarafla veya dahil olduğunuz toplulukta güvendiğiniz kişilere bildirmeyi düşünün.
Rıza ihlali bildirilmezse davranışlarının sorumluluğunu üstlenme ve düzeltme imkânı olmaz.
Rıza Yanlışları, Hataları
Rıza ihlalleri ciddi meseleler olsa da, rıza ihlali olarak nitelendirilen her şey rıza ihlali değildir, çünkü bazıları bunu ve diğer şartları belirsiz amaçlar için kullanabilmektedir. Kendinizi ve partnerlerinizi onur kırıcı söylem ve mantıksal hatalardan korumayı öğrenin.
Yetkin ve rıza gösteren yetişkinlerle aynı sahneyi paylaştığınızı varsaymak hatalıdır. Ayrıca, bottom müzakere etmek, gerekiyorsa yazılı sözleşme yaparak bir sahne sırasında kendileriyle ilgilenecek kişiyi belirlemekten de sorumludur.
Rıza İnşası
Kişinin rıza göstermediği herhangi bir cinsel davranıştaki Hayır’ı Evet’e çevirmek için kullanılan ve ‘fiziksel zorlama içermeyen’ bütün yöntemler.
Bu yöntemler ısrar(sürekli talep etme), manipülasyon(rahatlatıcı yalan söyleme), duygusal tehditler (rıza verilmezse başkalarına gitme tehdidi), ikna süreçleri (hediyeler, maddi destek ve ikram), duygusal baskı (kişiye kendini suçlu hissettirme), kaygıyı azaltma (birliktelik üzerine verilen güvenceler) vb. olabilir.
Oysa her birey cinsiyetinden bağımsız olarak, cinsel davranışlara rıza göstermeyi veya göstermemeyi seçer. Rızanın inşa edilmesi, bu seçimlerin bulanıklaşmasına ve hayatta kalanın maruz bırakıldığı şiddeti çok sonra fark etmesine sebep olabilir.
Arzu ve rıza birbirine karıştırılmamalıdır. Arzunun varlığı görüldüğünde “rıza da var” ön kabulü, birçok dinamiğin yok sayılarak fiziksel zorlamanın olmadığı bir cinsel şiddetin oluşması riskini taşır. ‘Tecavüz kültürü’ denilen toplumdaki eril şiddet yaklaşımını da besler.
Rıza inşasını başkaları üzerinde kurabildiğimiz gibi, kendimiz üzerinde de kurabiliriz. Rıza inşasının sorgulanması; kendimizi ve birbirimizi dinleme, iletişim kurma, bilgilerimizi değil duygularımızı anlama ve ifade etme, sınırlara saygı gösterme üzerine bir güçlenme ve özgürleşme sürecidir.
*** Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği’nin, Cinsel Şiddet Sustukça Artar, Hadi Konuşalım! projesi kapsamında düzenlediği ‘Cinsel Şiddet Kavram Tartışmaları’ndan ortaya çıkan kavramları derlediği kavramlar sözlüğünden alıntıdır.
Kaynaklar:
- https://ncsfreedom.org/images/stories/pdfs/Consent%20Counts/CC_Docs_New_011513/ConsentStatement.pdf
- bdsmwiki.info