Shibari ve Kinbaku’nun ne olduğuna dair açıklamalarımızı “Shibari Tarihçesi” isimli makalemizde anlatmıştık. Bu terimlerin kullanıldıkları yere göre ifade ettikleri şey farklı veya aynı olabilir. Bireysel bir tercih ve deneyim. Bunun yanında uygulayıcıların kendilerine biçtikleri payelerin normatif bir temelden geldiğini anlamak gerekli. SM dünyasında ünvanlar bireyler tarafından kendilerine verilmez. Usta, uzman veya yeterliliği olduğuna inanılan kişilere başvuranlar bu ünvanları onlara verir / layık görür.
Bugün biz ister kinbaku diye isimlendirelim istersek shibari, sahneyi gerçekleştiren kişilerin top/bottom olarak aldıkları roller, top yani bağlayan kişi için biraz daha karışık oluyor. Kimileri kendisine “Nawashi” (縄 師) veya “Bakushi ” (縛 師) kimileri Kinbakushi veya rigger diyebiliyor. Şimdi bunların arasındaki farklılıklara ve kaynaklara bakmaya çalışacağız.
Bakushi ile kinbakushi(1) aslında farklılığı olmayan ve birbiri yerine kullanılan kelimeler. Bunun yanında “rigger” dışındaki kelimlerde geçen “-shi (師)” takısı “öğreten, usta anlamına gelmekle birlikte, bildiği bir şeyi aktaran uzmanlar için genel bir tabir olarak kullanılıyor. Bu durumda bakacağımız kelimeler “Nawa (縄) ve “Baku” oluyor. “Nawa” “ip”, “Baku” “sıkıca bağlamak / bağlamak” anlamına geliyor. Bunu tercüme ederken “İp Ustası” ve “Bağlama Ustası” şeklinde aktarabiliriz. Temelde aynı eylem için neden farklı terimler kullanıldığına ilişkin kimi fikirler sunulabilir. “Bakushi” performansa odaklanıp izleyiciyi etkilerken, “Nawashi” partnerle iletişime konsantre olup, duyguları aktarır. Başka bir ayrım ise, “Nawashi” nin iplerini kendisi yapması veya en azından işlemesi, “Bakushi”‘nin ise iplere değil bağlama eylemine yoğunlaşmasıdır.
Bu ayrımların farklı sebebi olabilir. Japonya’da Shibari, gelişmiş, ticari olarak baskı altında olan porno endüstrisinin bir parçası. Bu endüstrinin birbirini tekrar eden shibari sahneleri yerine yenilikçi ve özgün fikirlere karşı olan hassasiyeti, sahnelerde ve hatta ünvanlarda da yenilikler yapma baskısı doğurmuş olabilir. Farklı Japonca terimler olan, “Bakushi” ve “Nawashi” sesleri arasındaki sert ve yumuşak üsluplar nedeniyle de kişisel tercihler olarak kullanılabiliyor. Nawashi2 ve Bakushi kelimeleri 20. yüzyılın ortalarında veya sonlarında (bağlayan kişiyi ifade etmek amacıyla) bu yenilik arayışları sırasında ortaya çıkmış gibi duruyor. Shibaride Japonca kelimelerin kullanılmasının ve aslında ortada bir mit oluşmasının temel amaçlarından biri endüstrinin Japon Esaret sanatını romantikleştirerek kapital yaratma çabası olduğu çok açıktır.
Diğer taraftan en çok kullanılan “Rigger” terimi fusion (western) shibaride ortaya çıkmış Japon esaret dünyasının kullanmaktan imtina ettiği bir terim. 1980’li yıllarda duyulmaya başlanan bu terim daha çok teknik anlamda uygulayıcılara atıfta bulunmak amacı güdüyor gibi duruyor. Bu teknik ve profesyonelliğe atıfta bulunan kelime, duygusal bir yakınlıktan ziyade sahnede teknik anlamda uzmanlığını ortaya koyan bağlayıcıların tercih ettiği bir ünvan olarak sık sık ve oldukça yaygın bir şekilde kullanılıyor.
NOTLAR
- İlk kez batıda 2005 yılında ortaya çıktı. Kim tarafından kullanıldığı bilinmemekle birlikte bakushi ile aynı anlamda kullanılmaktadır. https://japaneseropeart.com/RopeArt/nawashi.html
- Mr.Tatu bu kelimenin ortaya çıkışıyla ilgili şu bilgiyi veriyor: “Yukimura’ya göre, “nawashi” kelimesi, Minomura Kou’nun 50’li yıllarda Kitan Club’da kullanmış olabilir.”
